تماس با ما                ثبت اطلاعات 

 

خان بابا معتضدی

 خان باباخان معتضدی، متولد ۱۲۷۱ خورشیدی در تبریز، فارغ‌التحصیل رشتهٔ الکترومکانیک از پاریس

خان بابا معتضدی، پس از ابراهیم خان عکاس باشی، دومین مستندساز تاریخ سینمای ایران، محسوب می شود و به عبارت دیگر، نخستین مستندساز و فیلم‌بردار حرفه‌ای سینمای ایران است.

خان‌بابا، سال ۱۲۸۸ در هفده سالگی و در دوران حکومت احمد شاه، به لوزان سوئیس رفت و دو سال بعد عازم پاریس شد در پاریس با کوژلستد گومون فرزند لئون ارنست گومون تهیه‌کننده فیلم و صاحب کارخانه سازنده ابزارهای سینمایی فرانسه آشنا شد.

معتضدی، پس از کودتای 1299 با یک دوربین«گامون»، یک پرژکتور نمایش، و مقداری فیلم به ایران بازگشت.

همانگونه که گفته شد، معتضدی، اولین ایرانی است که در سطح حرفه ایی(نسبت به آن زمان)، دست به ساخت فیلم مستند می زند. فیلمبرداری از خانواده خود و خانواده «محمدحسن میرزا»، ولیعهد احمدشاه، موضوع اولین تجربه اوست. پس از آن، فیلمبرداری از رضاشاه در مجلس موسسان و مراسم سوگند خوردن او به قانون اساسی در مجلس شورای ملی(آذرماه 1304) از آثار حرفه ایی خان بابا، محسوب می شود.

دیری نمی گذرد که کار او به عنوان تواناترین فیلمبردار ایرانی بالا می گیرد. مراسم تاج گذاری در کاخ گلستان،شروع بنای راه آهن، جشن مشروطیت در مجلس شورای ملی،رژه قشون لشگری، مراسم افتتاح پیشاهنگی، مراسم افتتاح کارخانه ریسباف، مراسم افتتاح رادیو تهران، از کارهای اوست که آن زمان در سینماهای تهران و مراکز نظامی ارتش، به نمایش گذاشته می شد.

با توجه به عناوین فیلمهای معتضدی، می توان گفت که بیست سال دوم تولید فیلم مستند در ایران(1319-1299)، سمت و سویی خبری-تبلیغاتی پیدا کرد، روندی که سالها بعد رونق بیشتری گرفت و جریان اصلی مستند سازی در ایران شد.

 خان بابا معتضدی، در روز ۲۹ اردیبهشت ۱۳۶۵ در سن ۹۴ سالگی در تهران درگذشت و در بهشت زهرای تهران قطعه8، ردیف7، شماره 8 به خاک سپرده شد.


 فیلم ها :

تاج‌گذاری در کاخ گلستان (۱۳۰۴) در روز چهارشنبه ۲۵ آذر ۱۳۰۴ سلام رسمی سردارسپه در کنار تخت مرمر کاخ گلستان را فیلم‌برداری کرد

افتتاح راه‌آهن شمال (۱۳۰۶)

افتتاح بانک ملی (۱۳۰۶)

رژهٔ قشون لشگری

رضاشاه در مجلس مؤسسان

فیلم‌برداری از مراسم حضور سردار سپه در مجلس مؤسسان (۱۳۰۴) که نظامیان برای سلطنت رساندن او تشکیل داده بود یکی از نخستین فیلم‌ها بود.

سفر رضاشاه به ترکیه

مراسم کلنگ نخست بنای راه‌آهن

مراسم پیش‌آهنگی (۱۳۱۹)

افتتاح رادیو تهران(۱۳۱۹)

فیلم‌برداری از تجهیزات شرکت نفت ایران و انگلیس در جنوب

فیلم‌بردار از گشایش مجلس مؤسسان

افتتاح کارخانه ریسباف


دیگر فعالیتهای خان باباخان

فعالیت در استودیو گومون در زمینه فیلم‌برداری و چاپ و لابرتوار (۱۲۹۲)

فعالیت فیلم‌برداری از: ۱۲۹۵ با تهیه فیلمی از ولیعهداحمدشاه (محمدحسن میرزا)

تأسیس نخستین سینمای ویژه بانوان؛ خورشید، با همکاری آرتاشس پاتماگریان (۱۲۹۶)

تأسیس سینماهای صنعتی (ویژه بانوان), تمدن، پری، گلوبندک، کشور، میهن

معتضدی در اردیبهشت ۱۳۰۷ با همکاری کلنل علینقی وزیری «سینما صنعتی» را در سالون مدرسهٔ عالی موسیقی، ویژه نسوان راه انداخت.

فیلم‌بردار نخستین فیلم بلند سینمای ایران، آبی و رابی (۱۳۰۹)

همزمان با فعالیت اوانس اوگانیانس، معتضدی نخستین فیلم بلند سینمای ایران، آبی و رابی، را با دوربین گومون و سرعت ۱۶ کادر در ثانیه فیلم‌بردار کرد

نگارش سه نمایش‌نامه تحت عناوین: «حکیم اجباری»، «حقه بازی»، «لئیم»


منبع: کتاب «فرهنگ فیلمهای مستند ایران» نوشته مسعود مهرابی